Güneş batımı veya gün batımı, Dünya'nın dönüşü nedeniyle Güneş'in ufkun altına inmesi olayıdır. Atmosferik kırılma nedeniyle Güneş diskinin gerçekten ufkun altında olduğu zaman bile görülebilir. Güneş batımı, sabah Güneş'in doğuşunun tersidir.
Güneş batımı terimi teknik olarak Güneş diskinin ufkun altına tamamen kaybolduğu anı ifade eder. Bu anın hemen öncesindeki ve sonrasındaki zaman dilimi, sıklıkla gün batımı olarak adlandırılır ve bu süre zarfında gökyüzü renkli bir görünüm sergiler.
Güneş batımının en önemli nedeni, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesidir. Bu dönüş, Güneş'in gökyüzünde hareket ediyormuş gibi görünmesine neden olur. Güneş, doğudan yükselir, gökyüzünde yükselir ve batıdan batar.
Ancak, Güneş batımının görünümü ve renkleri, Atmosfer koşullarına ve konumuna bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. İşte başlıca etkileyen faktörler:
Atmosferik Saçılma: Güneş ışığı Atmosfer'e girdiğinde, hava molekülleri ve diğer partiküller tarafından saçılır. Bu saçılma, ışığın dalga boyuna bağlıdır. Mavi ve mor ışık, kırmızı ve turuncu ışıktan daha fazla saçılır. Bu nedenle, Güneş gökyüzünde yüksekteyken, gökyüzü mavi görünür. Güneş batarken, ışık Atmosfer'de daha uzun bir mesafe kat etmek zorundadır. Bu, mavi ışığın çoğunun saçılmasına ve kırmızı ve turuncu ışığın daha fazla görünür olmasına neden olur. Bu da gün batımında gökyüzünün renkli görünmesinin temel nedenidir. Bu olaya Rayleigh Saçılması denir.
Toz ve Diğer Partiküller: Havadaki toz, duman ve diğer partiküller de ışığı saçabilir ve gün batımının rengini etkileyebilir. Özellikle volkanik patlamalar veya orman yangınları sonrasında, havadaki partikül miktarı arttığında, gün batımı daha canlı ve dramatik olabilir.
Bulutlar: Bulutlar, Güneş ışığını yansıtarak ve saçarak gün batımının görünümünü önemli ölçüde etkileyebilir. Bulutların şekli, konumu ve yoğunluğu, gün batımında farklı renk ve desenlerin oluşmasına katkıda bulunur.
Nem: Havadaki nem miktarı da gün batımının rengini etkileyebilir. Nemli hava, daha fazla ışığı saçarak gün batımının daha soluk görünmesine neden olabilir.
Güneş batımı süreci, farklı aşamalara ayrılabilir:
Altın Saat: Güneş ufka yaklaştıkça, ışığı daha yumuşak ve altın rengi bir ton alır. Bu zaman dilimi, fotoğrafçılar tarafından sıklıkla "altın saat" olarak adlandırılır.
İlk Kızıllık: Güneş diski ufka yaklaştıkça, gökyüzünde ilk kızıllıklar ve turuncular belirmeye başlar.
Güneş Diskinin Kaybolması: Güneş diski yavaş yavaş ufkun altına kaybolur. Bu an, gün batımının en dramatik anlarından biridir.
Alacakaranlık: Güneş diski ufkun altına kaybolduktan sonra, gökyüzü hala aydınlıktır. Bu döneme alacakaranlık denir. Alacakaranlık, üç aşamaya ayrılır: sivil alacakaranlık, deniz alacakaranlık ve astronomik alacakaranlık.
Güneş batımı, yüzyıllardır insanlar için önemli bir kültürel ve sembolik anlam taşımıştır. Birçok kültürde, gün batımı bir günün sonunu, dinlenmeyi ve yeniden doğuşu temsil eder. Sanatta, edebiyatta ve müzikte sıklıkla kullanılan bir motiftir. Romantizm akımında sıkça işlenmiştir.
Güneş batımı, hem amatörler hem de profesyoneller için popüler bir fotoğrafçılık konusudur. İyi bir gün batımı fotoğrafı çekmek için, doğru zamanda doğru yerde olmak ve doğru ekipmanı kullanmak önemlidir. Geniş açılı bir lens, tripod ve filtreler, iyi bir gün batımı fotoğrafı için faydalı olabilir.
Güneş batımı saatleri, enlemlere ve mevsimlere göre değişiklik gösterir. Ekvator'da yıl boyunca gün batımı saatleri daha sabittir, ancak yüksek enlemlerde yaz aylarında çok geç, kış aylarında ise çok erken olabilir.